کاهش قیمت دلار با اقدامات بانک مرکزی

در هفته‌های گذشته، به دلیل افزایش انتظارات تورمی و سودجویی دلالان و ایجاد هیجان کاذب نرخ دلار در بازار غیررسمی تا محدوده ۳۳ هزار تومان نیز پیشروی کرد، اما با ورود بانک مرکزی و ابلاغیه‌ی مهمی که به شبکه صرافان داشت، به مرور و به طور پلکانی، شاخص ارزی با افت همراه شد و در روز‌های اخیر به کانال ۲۹ هزار تومان رسیده است.

برنامه بازارساز چه بود؟
به گفته بسیاری از کارشناسان در شرایطی که دولت آمریکا حداکثر فشار تحریمی را بر نظام بانکی و مالی کشورمان داشته است، بانک مرکزی در یک اقدام به موقع مانع از تحقق اهداف دشمنان مبنی بر جهش ارزی شد. به گونه‌ای که پس از اینکه با مجوز سران قوا، اختیارات بانک مرکزی در بازار ارز افزایش یافت، خبر‌ها از تدبیر ارزی بانک مرکزی حکایت داشت. در همین راستا، علی صالح آبادی؛ رئیس کل بانک مرکزی در نشستی با صرافان اظهار داشت: امروز با صرافی‌ها توافق کردیم که در زمینه اسکناس میزان عرضه را بیشتر و مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس را تسهیل کنیم.

افزایش عرضه ارز در صرافی‌ها با سه اقدام کلیدی بانک مرکزی
پس از این جلسه، ابلاغیه جدید بانک مرکزی به صرافی‌ها و اشاره به دستورالعملی مبنی بر اینکه از این پس صرافی‌ها می‌توانند اسکناس ارز صادرکنندگان را با نرخ توافقی خریداری کنند، خبر از رویکردی جدید در حوزه بازار ارز توسط بانک مرکزی داشت. به گونه‌ای که کامران سلطانی زاده؛ دبیر کل کانون صرافان نیز در گفتگو با ایبنا در این باره اظهار داشت: این یک مجوزی برای خرید ارز به قیمت توافقی از صادرکنندگان است. یعنی به این صورت که صادرکنندگان برای فروش ارز حاصل از صادرات، بدون قیمت دستوری و بدون محدودیت و بر اساس توافق با خریدار، نرخ را مشخص می‌کنند و به صرافی می‌فروشند. زمانی که صادرکنندگان بتوانند ارز خود را با قیمت توافقی بفروشند، حجم قابل توجهی از ارز صادرکنندگان که معمولا نگه می‌دارند تا قیمت اصلاح شود، بدون توقف و در جهت تامین گردش نقدینگی خود، به سیستم صرافی‌ها عرضه خواهد شد. یعنی اینکه بانک مرکزی در این طرح بدون اینکه از منابع ارزی خودش استفاده کند، می‌تواند از منابع واقعی در بازار ارز و به صورت اصلاح چرخه قیمتی بهره‌مند شود و هر زمان که نیاز و ضرورت داشت می‌تواند از منابع ارزی خودش استفاده کند.

لواسانی؛ رئیس سابق کانون صرافان نیز در گفتگو با ایبنا با اشاره به ابلاغیه جدید بانک مرکزی و صدور مجوز خرید توافقی ارز صادرکنندگان توسط صرافی‌ها اظهار داشت: با این اقدام، به مرور شاهد کاهش و از بین رفتن تقاضای کاذب در بازار ارز خواهیم بود و با توجه به افزایش اختیارات بانک مرکزی، قطعا این روند در تعدیل نرخ ارز تاثیر مثبتی خواهد داشت.

سرانجام با اجرایی شدن این دستورالعمل بانک مرکزی در شبکه صرافی‌های کشور، موجی از افزایش عرضه اسکناس ارز به سوی صرافی‌ها شکل گرفت و با توجه به پیشی گرفتن عرضه از تقاضا، به طور پلکانی نرخ ارز با کاهش همراه شد. در ادامه این سیاست ارزی، بانک مرکزی از برنامه دیگری نیز رونمایی کرد. به گونه‌ای که با صدور بخشنامه جدید بانک مرکزی، به صرافی‌ها اجازه داده شد تا علاوه بر ارز صادرکنندگان، نسبت به خرید ارز از همه اشخاص حقیقی و حقوقی با نرخ توافقی به منظور فروش به متقاضیان اقدام کنند.

تقویت صرافی‌ها با دلار و یورو صادراتی
در نهایت با این دو ابلاغیه مهم بانک مرکزی، سمت عرضه بیش از پیش تقویت شد و حالا صرافان از کاهش تقاضا خبر دادند و تاکید داشتند که در این شرایط ضرورت دارد تا بستری جهت عرضه ارز باقیمانده در صرافی‌ها فراهم شود. اتفاقی که در نهایت به سومین اقدام مهم بانک مرکزی در حوزه کنترل و مدیریت بازار ارز منجر شد.

بر این اساس طبق اعلام بازار متشکل ارزی، فروش ارز صادرکنندگان به صرافی‌ها با نماد‌های معاملاتی جدید تحت عنوان دلار صادراتی و یورو صادراتی در بازار متشکل ارزی راه اندازی شد. در نهایت با اجرای این سیاست جدید در بازار متشکل ارزی، عمق معاملات ارزی در صرافی‌ها افزایش یافت.

به بیان دیگر از این پس برای صرافی‌های عضو بازار متشکل این امکان فراهم شد تا با استفاده از زیرساخت این بازار، ارز صادرکنندگان را خریداری کرده و غیر از اینکه ارز‌های خریداری شده را روی کانتر خود به فروش برسانند، بتوانند ارز باقیمانده از محل خرید از صادرکننده را در بازار متشکل ارزی عرضه کنند تا سایر صرافان سراسر کشور نیز از این حجم ارزی جهت فروش به متقاضیان، بهره‌مند شوند. مسلما این اقدام مهم، گامی اثرگذار در تقویت ورود و خروج ارز شبکه صرافی‌ها داشت تا صرافان با توان مالی مناسب تری بتوانند ارز صادرکنندگان را خریداری و به متقاضیان به فروش برسانند.

برخورد قاطع با فعالان معاملات فردایی
به گزارش ایبِنا، همچنین اخیرا در راستای اصلاحیه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و با همکاری بانک مرکزی، پلیس امنیت اقتصادی ۳۱ نفر از سرشاخه‌های معاملات فردایی را دستگیر کرده بود که اقدام مهمی در جهت ثبات بخشی به بازار ارز بود. این رویه در حالی است که با ابلاغ قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بر اساس ماده ۱۲ این قانون، معاملات فردایی ممنوع شد و از سوی دیگر با توجه به محدودیت قانونی در خصوص شرایط نگهداری ارز‌های خانگی، بخشی از افزایش عرضه شکل گرفته در بازار نیز از این ناحیه بود.

کنترل نقدینگی و تورم.
اما در کنار این اقدامات بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، سیاست‌های کنترل حجم نقدینگی و عدم استقراض دولت از بانک مرکزی نیز تاثیر مثبتی در کاهش تقاضا در بازار‌هایی همچون ارز داشته است. به گونه‌ای که در نخستین ماه سال، بر خلاف سال‌های گذشته، دولت از بانک مرکزی تنخواهی دریافت نکرد و از سوی دیگر حجم نقدینگی با کاهش ۰.۲ درصدی همراه شد.

تسهیل مبادلات تجاری و بانکی
همچنین تقویت دیپلماسی اقتصادی دولت و بانک مرکزی در ماه‌های اخیر منجر به تسهیل آزادسازی منابع ارزی، وصول ۱.۶ میلیارد دلار مطالبات گازی از عراق و بازگشت ارز‌های صادراتی به چرخه اقتصادی کشور شده است. به گونه‌ای که با رویکرد دولت سیزدهم، افزایش مبادلات تجاری با همسایگان رقم خورده و در سه ماهه ابتدایی سال جاری نیز تراز تجاری مثبت به ثبت رسیده است. به گفته کارشناسان اقتصادی، چشم انداز این مسیر، رونق صادرات و بازگشت منابع ارزی به کشور است که در نهایت به تعدیل شاخص ارزی منجر خواهد شد.