به‌زودی واکسن آلزایمر در دسترس خواهد بود

کلام تازه | برای افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری آلزایمر هستند، ترس از این‌که روزی ندانند چه کسی هستند و کجا قرار دارند، می‌تواند فکر ترسناکی باشد و شاید حتی بدتر از این، درک زحمتی است که شرایط ذهنی آنان بر دوش عزیزان می‌گذارد. اگرچه هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما دانشمندان برای تولید واکسن آلزایمر ایمن تلاش می‌کنند تا روند پیشرفت آلزایمر را کند کرده و حتی ممکن است به‌طور کامل از آن پیشگیری کنند.

به گزارش کلام تازه به نقل از نیوز، محققان موسسه علوم عصب‌شناسی اکسون اسلواکی (Axon Neuroscience)، واکسن آلزایمر با نام AADvac۱ را مورد آزمایش قرار دادند و دریافتند این واکسن تقریبا یک سوم از موارد وخیم بیماری را کاهش می‌دهد. این واکسن با از بین بردن پروتئین‌های تاو سرکش، علامت شناخته‌شده بیماری آلزایمر، سیستم ایمنی را پوشش می‌دهد. تاو در سلول‌های مغزی درهم پیچیده و منجر به بیماری از دست دادن حافظه می‌شود.

محقق این تحقیق، دکتر پتر نواک اظهار کرد: تجمع و گسترش اشکال سمی تاو در مغز از علائم بیماری شناختی آلزایمر است. تصور می‌شود که این مورد مسئول مرگ گسترده سلول‌های عصبی است که درنهایت منجر به زوال عقل می‌شود.

نواک واکنش آنتی‌بادی به تاو را استثنایی توصیف و بیان می‌کند: واکسن آلزایمر گروه وی به ترتیب ۲۷ و ۳۰ درصد افت بالینی و عملکردی را کاهش می‌دهد.

وی گفت: «این مورد به‌ویژه در معالجه سالمندان بسیار حائز اهمیت است چون این گره‌ها عملکرد طبیعی سلول‌های عصبی را مختل کرده و به‌عنوان یکی از دلایل اصلی اختلال شناختی در افراد مبتلا به آلزایمر مشخص می‌شوند.»

با این واکسن، میزان پروتئین معروف به زنجیره نوروفیلامنت (NfL) که توسط سلول‌های آسیب‌دیده مغز آزاد می‌شود تا ۶۲ درصد کاهش می‌یابد. این امر با کاهش شدید نشانگرهای زیستی تخریب عصبی بیماری آلزایمر در مایع مغزی نخاعی (CSF) پشتیبانی می‌شود که شامل برجسته‌ترین مشخصه بیماری شناخته‌شده به نام phospho-tau T۲۱۷ است.

نواک خاطرنشان کرد: «برجسته‌ترین تاثیر واکسن در زیر گروه بیماران مبتلا به آلزایمر مشاهده شده است.»

در این تحقیق ۱۰۹ شرکت‌کننده برای تایید آلزایمر تحت اسکن ام‌ارای مغز قرار گرفتند. در این زیر گروه، AADvac۱ در مقایسه با دارونما به‌طور قابل‌توجهی افت بالینی را ۲۷ درصد و عملکرد را ۳۰ درصد کاهش داد.

عملکرد بهتر واکسن در مقایسه با دیگر درمان‌ها

این گروه بین‌المللی معتقد است که AADvac۱ حتی از داروی آدوکانوماب (Aducanumab) بهتر است، این دارو اولین داروی جدید آلزایمر است که رسوبات چسبنده پروتئین‌های آمیلوئید بتا که در مغز بیماران جمع‌ شده‌اند را از بین می‌برد.

پروفسور نوربرت زیلکا، مدیر ارشد علوم اکسون اظهار کرد: «تصویب اخیر درمان مبتنی بر آمیلوئید برای کل فعالان در زمینه آلزایمر دلگرم کننده بود. برخلاف آمیلوئید که بر سرعت پیشرفت آلزایمر تاثیر می‌گذارد، شواهد زیادی وجود دارد که آسیب‌شناسی تاو مربوط به علت بیماری است. هدف واکسن ما متوقف کردن شکل‌گیری و گسترش آسیب‌شناسی تاو است و درنهایت این توانایی را دارد که منافع بیشتری را برای بیماران آلزایمر ارائه کند.»

نتایج این تحقیق که در نشریه معتبر انگلیس Nature Aging منتشر شده است، همچنین نشان می‌دهد که AADvac۱ ایمن و قابل تحمل است.

مرحله اصلی بالینی

مرحله دوم آزمایش AADvac۱ شامل ۱۹۶ داوطلب با بیش از ۶۰ سال سن از هشت کشور در سراسر اروپا بود. آنان به‌طور تصادفی انتخاب شدند تا طی دو سال چندین دوز واکسن آلزایمر یا دارونما دریافت کنند.

نواک افزود: این واکسن موجب افزایش سطوح بالای آنتی‌بادی علیه تاو در گروه تحت درمان شد. نتایج پاسخ آنتی‌بادی قوی، ایمنی عالی و تاثیر بسیار قابل‌توجهی در تخریب عصبی را نشان می‌دهد.

در حال حاضر، آزمایش‌های گسترده‌تری برای تکرار نتایج و کارایی بالینی برنامه‌ریزی شده است و انتظار می‌رود که مزایای آن کاهش علائم و حتی پیشگیری از آلزایمر باشد.

میکال فرسر، مدیرعامل این موسسه اظهار کرد: «آزمایش ما با موفقیت نقاط قوت AADvac۱ را برای جلوگیری و درمان بیماری آلزایمر نشان داد. نتایج تاییدکننده اثر آن بر بیماری، پیشرفت به سمت یک مرحله اساسی از رشد بالینی را پشتیبانی می‌کند. با توجه به تایید اخیر درمان مبتنی بر آمیلوئید، نتایج قوی نهایی NfL می‌تواند به‌عنوان جانشینی در توسعه بالینی آینده برای دستیابی به تایید سریع عمل کند.

در حال حاضر اکسون دارای بزرگترین گروه در جهان با بیش از ۶۰ دانشمند و ۱۵ دانشمند ارشد است که منحصرا بر روی تاو تحقیق می‌کنند. این گروه طی دو دهه گذشته، شواهد زیادی منتشر کرده است که نشان می‌دهد آسیب‌شناسی تاو، عامل اصلی بیماری آلزایمر است.

دانشمندان امیدوارند طی چهار سال آینده واکسن آلزایمر برای بیماران قابل دسترس باشد.