بررسی وضعیت کارخانه قند و چالش‌های موجود در مسیر توسعه شهر چناران

کارخانه قند چناران، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین واحدهای صنعتی منطقه، همواره مورد توجه و بعضاً انتقاداتی از سوی افکار عمومی و رسانه‌ها بوده است. در همین راستا، خبرنگار کلام تازه با حضور در این کارخانه، به گفت‌وگو با حمیدرضا ناطقی، مدیرعامل کارخانه قند چناران پرداخت تا از نزدیک به بررسی مسائل و چالش‌های موجود بپردازد.در این گفت‌وگو، ناطقی با اشاره به تاریخچه تأسیس کارخانه در سال 1335 و ظرفیت اسمی اولیه 350 تن در روز، از افزایش ظرفیت به 1400 تن با تلاش و بهینه‌سازی‌های صورت گرفته خبر داد. وی جذب چغندر از منطقه چناران و رقابت با سایر کارخانه‌ها را از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی کارخانه برشمرد و از جذب 180 هزار تن چغندر در سال جاری برای اولین بار در 7 سال گذشته خبر داد.مدیرعامل کارخانه قند چناران با اشاره به پرداخت ۷۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سوبسید مازاد بر نرخ تضمینی دولتی به کشاورزان، بر اهمیت حمایت از کشاورزان محلی و تلاش برای جلب رضایت آنان تأکید کرد. وی همچنین از برنامه‌های حمایتی کارخانه از کشاورزان، از جمله توزیع بذر منوژرم مقاوم، ارائه خدمات مکانیزاسیون و مشاوره رایگان خبر داد. ناطقی با بیان اینکه گردش مالی شرکت در سال جاری بیش از 2 هزار میلیارد تومان خواهد بود، به تأثیرات اجتماعی و اقتصادی کارخانه بر منطقه اشاره کرد و از اشتغال مستقیم بیش از 350 نفر و غیرمستقیم بیش از 4 هزار نفر از اهالی منطقه به واسطه فعالیت این کارخانه خبر داد. وی همچنین به تلاش‌های کارخانه در زمینه بهبود فرآیندهای تولید و کاهش اثرات زیست‌محیطی و برنامه‌های آتی برای توسعه کارخانه و تعامل بیشتر با رسانه‌ها اشاره کرد. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفتگوی ما با حمیدرضا ناطقی است. با ما همراه باشید.

نگاهی به تاریخچه و تحولات کارخانه قند چناران

حمیدرضا ناطقی، در گفتگوی اختصاصی با کلام تازه، با اشاره به ریشه‌های تاریخی و تحولات اساسی کارخانه بیان کرد: کارخانه قند چناران در سال ۱۳۳۴ شمسی تأسیس گردید و در سال ۱۳۳۵ به طور رسمی به بهره‌برداری رسید. در بدو تأسیس، ظرفیت اسمی کارخانه تنها ۳۵۰ تن در روز بود. اما با تلاش‌های مستمر و انجام بهینه‌سازی‌های متعدد در طول سالیان متمادی، این ظرفیت به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در حال حاضر به ۱۴۰۰ تن در روز رسیده است. این کارخانه در حال حاضر توانایی فرآوری میانگین ۱۳۰۰ تن چغندر در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته را داراست که نشان‌دهنده ارتقاء چشمگیر توان تولیدی آن است.

وی ادامه داد: در زمان برنامه‌ریزی برای تاسیس کارخانه، تصمیم برآن بوده که کارخانه در رادکان تاسیس گردد اما با وقف زمینِ کارخانه توسط مرحوم ملک، کارخانه در محل فعلی که در آن مقطع زمانی از اراضی روستای حاج نصیر بوده است، تاسیس می‌گردد. مایه مباهات است که شهرستان چناران و گسترش شهری آن در پیرامون این کارخانه و پس از تاسیس، راه‌اندازی و رونق حاصل از فعالیت آن بوجود امده است.

چالش‌های پیش روی کارخانه در جذب چغندر و رقابت با سایر تولیدکنندگان

ناطقی در بخش دیگری از سخنان خود به مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این واحد صنعتی اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات اساسی و مهمی که ما با آن روبرو هستیم، مسئله جذب چغندر از منطقه چناران و نواحی اطراف آن است. این چالش به دلیل رقابت شدید و فشرده با سایر کارخانه‌های قند موجود در منطقه و استان‌های همجوار، ابعاد پیچیده‌تری پیدا کرده است. با وجود اینکه کارخانه ما دارای ظرفیت تولید بسیار بالا و امکانات مدرن است، متأسفانه، برخی از کشاورزان به دلیل ملاحظات اقتصادی و نیز سوبسیدهای مشوقی که توسط کارخانه‌های رقیب ارائه می‌شود، ترجیح می‌دهند محصولات خود را به سمت کارخانجات دیگر هدایت کنند.

وی با بیان ارائه آماری در خصوص میزان تولید محصولات کارخانه، تصریح کرد: خوشبختانه، در سال جاری و برای اولین بار در طول ۷ سال گذشته، ما توانستیم به یک موفقیت بزرگ دست یابیم و حدود ۱۸۰ هزار تن چغندر را از کشاورزان زحمتکش این منطقه جذب کنیم. این در حالی است که در سال‌های گذشته، میزان جذب چغندر ما در حدود ۱۳۰ هزار تن بود و مابقی نیاز کارخانه از مناطق دورتر نظیر استان‌های همدان، کرمانشاه و فیروزان تأمین می‌شد که هزینه‌های حمل و نقل را به شدت افزایش می‌داد.

نقش حیاتی سوبسیدها در اقتصاد کشاورزی منطقه

مدیرعامل کارخانه قند چناران با اشاره به جزئیات مربوط به سوبسیدهای پرداختی به کشاورزان منطقه، تشریح کرد: در سال جاری، کارخانه قند چناران با اختصاص مبلغی بالغ بر ۷۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به عنوان سوبسید مازاد بر نرخ تضمینی دولتی، حمایت ویژه‌ای از کشاورزان منطقه به عمل آورد. این سوبسیدها به منظور تشویق و ترغیب کشاورزان برای تحویل محصولات خود به کارخانه ارائه می‌شود و شامل بخش قابل توجهی از هزینه‌های حمل‌ونقل نیز می‌گردد.

حمیدرضا ناطقی با بیان اینکه “گردش مالی شرکت در سالجاری از محل خرید چغندر و فروش محصولات، بیش از 2 هزار میلیارد تومان خواهد بود که در حدود 900 میلیارد آن فقط مربوط به بهای چغندر است که به کشاورزان عزیز پرداخت گردیده است” تاکید کرد: سهم قابل توجه‌ای از عملیات بانکی فوق توسط بانک‌های شهرستان در حال انجام است، همچنین شرکت در سالجاری بابت حقوق، بیمه، مالیات، عیدی، پاداش و سنوات پرسنل ماهیانه بیش از 10 میلیارد تومان هزینه نموده که در کل سال این مبلغ بیش از 120 میلیارد تومان می‌باشد.

تمایل کشاورزان به تحویل چغندر به کارخانه چناران

حمید رضا ناظقی بر اهمیت حمایت از کشاورزان محلی تاکید کرد و افزود: ما در این راستا، تلاش‌های گسترده‌ای را برای برقراری ارتباط مستقیم با کشاورزان، شنیدن دغدغه‌های آنها و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای حل مشکلاتشان انجام داده‌ایم. هدف ما این است که کشاورزان را قانع کنیم که اقتصاد و معیشت خودشان به طور مستقیم در گرو تقویت و توسعه این کارخانه است. خوشبختانه، در حال حاضر، بسیاری از کشاورزان به دلیل پرداخت به‌موقع مطالبات، تمایل کمتری به تحویل چغندر به کارخانه‌های دیگر نشان می‌دهند و ترجیح می‌دهند محصولات خود را به کارخانه قند چناران عرضه کنند.

وی با تشریح اقدامات حمایتی از سوی کارخانه برای تمامی کشاورزان طرف قراداد بیان کرد: خرید و توزیع بذر منوژرم مقاوم میان کشاورزان و کسر بهای آن در حدود 7 ماه بعد از صورتحساب کشاورزان، انجام کلیه خدمات مکانیزاسیون شامل کاشت، داشت و برداشت با تجهیزات و ماشین آلات مکانیزه، پرداخت مساعده نقدی به کشاورزان، تهیه و توزیع انواع کود و سموم شیمیایی میان کشاورزان، ارائه مشاوره رایگان در کلیه زمینه‌های فنی و علمی کشت چغندر توسط مهندسین کشاورزی کارخانه از جمله برنامه‌های حمایتی از کشاورزان بوده که تاکنون انجام شده است.

ضرورت بهبود زیرساخت‌های کشاورزی و حمایت از تولید داخلی

ناطقی ضمن اشاره به استعدادهای بالقوه تولید در منطقه چناران و ظرفیت بالای کشاورزی این ناحیه، بیان داشت: ما بر این باوریم که منطقه چناران از ظرفیت بسیار بالایی برای تولید چغندر برخوردار است و می‌تواند سالانه بین 110 تا 160 هزار تن از این محصول را تولید کند. مأموریت اصلی ما در این راستا، تشویق و ترغیب کشاورزان به کشت هر چه بیشتر چغندر و پرهیز از وابستگی به تأمین‌کنندگان سایر مناطق کشور به ویژه استان‌های غربی است. با بهبود و توسعه وضعیت زیرساخت‌های کشاورزی، هم کارخانه و هم کشاورزان می‌توانند از مزایای فراوان آن بهره‌مند شوند و به رونق اقتصادی منطقه کمک کنند.

کشت در اسفند ماه یا ابتدای سال، باعث کاهش تاخیر در تحویل و عدم ایجاد صف می‌گردد

وی با بیان اینکه در ماه‌های آذر و دی سالجاری، حدود 130 هزار تن چغندر توسط این کارخانه تحویل گرفته شده است و این میزان بدین معنا است که کارخانه بیش از 2 برابر ظرفیت خود نسبت به تحویل چغندر در شبانه روز عمل نموده است، تصریح کرد: ما به کشاورزان پیشنهاد می‌کنیم که فعالیت‌های کشاورزی و کشت چغندر را از اسفند ماه یا ابتدای سال آغاز کنند. این اقدام می‌تواند به کاهش تأخیر در تحویل محصولات و جلوگیری از ایجاد ناترازی در فرآیند تولید کمک شایانی نماید، ضمن اینکه در صورت تحویل و ارسال چغندر از ابتدای مهر ماه با صف‌های طولانی در ماه‌های آبان و آذر در پشت درب کارخانه مواجه نخواهیم شد.

تأثیرات اجتماعی و اقتصادی کارخانه قند چناران بر منطقه

مدیرعامل کارخانه قند چناران با بیان اینکه” کارخانه قند چناران بر منطقه تأثیرات مثبت اجتماعی و اقتصادی داشته است”، گفت: این کارخانه در حال حاضر برای بیش از ۳۵۰ نفر از اهالی منطقه به طور مستقیم شغل ایجاد کرده است. این موضوع به نوبه خود، نقش بسزایی در رونق اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی خانواده‌های این منطقه ایفا می‌کند. شایان ذکر است که بیشتر نیروهای استخدامی در این کارخانه از بومیان منطقه هستند که این امر به تحکیم شرایط اجتماعی و ایجاد حس تعلق و وفاداری در بین کارکنان کمک می‌کند.

وی ادامه داد: با توجه به نیروهای پیمانکاری، کارگران مزارع چغندر، راننده‌های حمل محصولات و چغندر، تعداد افرادی که این شرکت توانسته اشتغال غیرمستقیم ایجاد نماید بیش از 4 هزار نفر می‌باشد که با فرض هر خانواده 4 نفر، بیش از 15 هزار نفر از محل تولید و بواسطه فعالیت برای این کارخانه امرار معاش می‌کنند.

حمیدرضا ناطقی در همین راستا، مسئولیت اجتماعی کارخانه را حائز اهمیت فراوان خواند و افزود: ما خود را متعهد به بهبود و ارتقاء شرایط محیط زیست می‌دانیم و با همکاری نزدیک با شهرداری و سایر نهادهای ذی‌ربط، در حال ایجاد شرایطی مناسب‌تر و مطلوب‌تر برای زندگی و رفاه حال ساکنان منطقه هستیم.

چالش‌های زیست‌محیطی و تلاش برای بهبود فرآیندهای تولید

ناطقی با اشاره به مسائل زیست‌محیطی ناشی از فعالیت کارخانه قند چناران، اظهار داشت: تصفیه‌خانه کارخانه قند چناران، یکی از بهترین و مجهزترین تصفیه‌خانه‌های موجود در سطح کشور است. ما در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را در زمینه به‌روزرسانی و ارتقاء تجهیزات این تصفیه‌خانه انجام داده‌ایم. البته، در برخی موارد، ممکن است برخی مشکلات فنی و اجرایی به وجود آید که ما همواره تلاش می‌کنیم تا با سرعت و دقت عمل، این مشکلات را شناسایی و برطرف کنیم.

وی افزود: همواره خروجی آب تصفیه خانه فاضلاب صنعتی و خروجی دودکش‌های کوره‌های کارخانه توسط آزمایشگاه مورد اعتماد اداره محیط زیست بصورت سرزده نمونه‌برداری و آزمایش می‌گردد که خوشبختانه نتایج حاصله تاکنون کاملا مطابق استاندارهای بایسته بوده است.

ضرورت تعامل بیشتر با رسانه‌ها و شفاف‌سازی فعالیت‌های کارخانه

وی بر لزوم تعامل بیشتر و سازنده‌تر با رسانه‌های محلی و ملی تأکید کرد و افزود: عدم تعامل کافی و مؤثر با رسانه‌ها در گذشته، باعث ایجاد کمبودهایی در زمینه اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف در خصوص فعالیت‌ها و خدمات کارخانه شده است. به همین دلیل، برخی از مشکلات و چالش‌های پیش روی کارخانه به درستی به افکار عمومی منتقل نشده است. ما در تلاش هستیم تا با ایجاد یک سازوکار مناسب برای تعامل با رسانه‌ها، این مسائل را حل کنیم و اطلاعات دقیق و کاملی را در اختیار عموم مردم قرار دهیم.

چالش‌های آینده و برنامه‌های راهبردی برای توسعه کارخانه

مدیرعامل کارخانه قند چناران ادامه داد: با توجه به این که ممکن است در سال‌های آینده به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالی، مجبور شویم چغندر مورد نیاز کارخانه را از مناطق دورتر تأمین کنیم، ضروری است که از هم‌اکنون برای حل این مشکلات، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم.

حمیدرضا ناطقی افزود: ما در تلاش خواهیم بود تا با همکاری نزدیک با کشاورزان منطقه و ارائه سوبسیدهای مناسب، آنها را به تأمین چغندر از همین منطقه ترغیب کنیم که این امر در نهایت به رونق تولید و تقویت سطح اشتغال در منطقه کمک شایانی خواهد کرد.

مسئولیت اجتماعی و توسعه منطقه‌ای

ناطقی با تأکید بر پتانسیل بالای کارخانه قند چناران در توسعه اقتصاد منطقه، بیان کرد: ما برنامه‌های متعددی داریم تا با تقویت زیرساخت‌های کشاورزی و بهبود شرایط تولید، به کشاورزان کمک کنیم و در عین حال، به موفقیت بیشتر کارخانه نیز دست یابیم. امیدواریم با همبستگی و همکاری سازنده‌ همه ذینفعان، بتوانیم به آنچه که شایسته این منطقه است، دست یابیم.

الزامات زیست‌محیطی و زیباسازی بصری پیرامون کارخانه

وی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در راستای زیباسازی محیط کارخانه، افزود: در حال حاضر ما در حال مذاکره و همکاری با شهرداری و تعدادی از متخصصان و طراحان شهری هستیم تا با همکاری آنها، یک المان شهری زیبا و چشم‌نواز را در ورودی شهر چناران احداث کنیم که نمادی از کارخانه قند چناران باشد و نقش تاریخی و مهم این کارخانه در توسعه این شهر را به تصویر بکشد. این اقدام، گامی مهم در راستای تقویت هویت شهری و ایجاد حس غرور و تعلق در بین شهروندان است. هم چنین احداث سرویس بهداشتی، رنگ‌امیزی دیوارهای کارخانه نیز در دستور کار می‌باشد.

مدیرعامل کارخانه قند چناران در پایان به مشکلات ظاهری کارخانه و نیاز به بهبود وضعیت زیست‌محیطی اشاره کرد و گفت: از سال گذشته، ما اقدام به رنگ‌آمیزی دو عدد از دودکش‌های کارخانه کرده‌ایم و در تلاش هستیم تا با بهبود نماهای بیرونی و زیباسازی فضای داخلی کارخانه، محیطی دلپذیرتر و جذاب‌تر را برای  مردم شهر چناران و کارکنان ایجاد کنیم. هم چنین شرکت با پرداخت به موقع عوارض نوسازی که مبلغ قابل توجهی می‌باشد امیدوار است به شهرداری در ارائه خدمات بیشتر به همشهریان عزیز کمک نماید.