بازی«دوز» یا گذلاشتم؛ قوندم گشدیم

پایگاه خبری تحلیلی کلام تازه |

‌آن روز به دلیل گرمای‌ طاقت‌فرسا  و روزمرگی‌های کاری به جهت این‌که نفسی تازه و از خنکی سایه درختان پارک پرند شهر‌جدید‌گلبهار استفاده کرده باشم به آنجا که در مسیرم بود رفتم  زیر سایه درختی درحال استراحت بودم که توجه‌ام را چند پیر‌مرد که گرد میزی جمع شده‌ بودند به خود جلب کرد دو نفر آن‌ها که نشسته بودند، با تمرکز به صفحه‌ای که روی میز بود  نگاه می‌کردند و دو نفر دیگر ایستاده و به آن‌ها راهنمایی می‌دادند و باهم می‌خندیدند از دوستم خواستم تا  از نزدیک بازی آن‌ها را ببینیم  وقتی نزدیک‌تر شدیم با مهربانی حضور ما را پذیرفتند و بازی سنتی دوز را به ما معرفی کردند خیلی جالب بود یک بازی به ظاهر ساده اما پیچیده چنان آن‌ها را درگیر کرده بود که    گویی به دوران جوانی‌شان وآن تاسب خاص بردن یا باختن بازگشته‌اند.

از آن‌ها خواستم تا مصاحبه کوتاهی باهم داشته باشیم، و با بازی سنتی دوز بیشتر آشنا شویم.

در گفت‌و‌گویی که با مرد میان‌سال  داشتم با خنده‌های ریزی ازاوقات‌ فراغت جوانی‌اش می‌گفت، از قوندوم‌گشدیم، قره‌گردوم(بازی محلی). برق ذوقی که در چشمانش بود گویای اوقات جذاب دوران جوانی‌اش بود. از او درباره‌ی بازی جوانان امروزی و تفریح ونشاطی که دارند پرسیدم؛ با بی‌اعتنایی گفت: جوانان امروزی که شادی‌و‌نشاط ندارند همش سرگرم گوشی موبایل هستند. حرف‌هایش دلنشین و لذتی که از بازی ساده دوز می‌بردند برایم جذاب بود و مرابه تحقیق بیشتر درباره بازی دوز واداشت.

 

مجموعه: بازیهای محلی

 

بازی دوز، یک بازی دو نفره است و از یک کاغذ، که روی آن طرحی کشیده شده و جایگاه‌ها را مشخص می‌کند، و دو سری مهره که جنس آن معمولا از سنگ یا چوب است، تشکیل می شود که به دو صورت سه تایی و دوازده تایی (شماره سنگ‌ها یا چوب‌ها) انجام می پذیرد.

در روش سه تایی،  یک مربع رسم کرده و از میانه هر ضلع به میانه ضلع مقابل وصل می کنیم. به این ترتیب یک مربع با یک بعلاوه در وسط آن ایجاد می‌گردد و 9 جایگاه برای قرار دادن سنگ یا چوب‌ها ایجاد می شود. در روش 12 تایی،  سه مربع داخل یکدیگر رسم کرده و گوشه‌های مربع کوچک را با عبور از گوشه‌های مربع میانی به گوشه‌های مربع بیرونی وصل می‌کنیم. همچنین از میانه ضلع‌های مربع کوچک درونی به میانه ضلع های مربع بزرگ بیرونی خط رسم می‌کنیم. به این ترتیب 24 جایگاه ایجاد می شود.

 

 

 

روش بازی بدین‌صورت است که:  یک نفر شروع کننده می شود. وی اولین مهره را گذاشته و به نوبت هر یک مهره‌های خود را روی جایگاه‌ها قرار می‌دهند. هر‌کس بتواند سه مهره را در یک راستا قرار دهد می‌تواند یکی از مهره‌های حریف را حذف کند.

در بازی 12 تایی تا جایی که مهره‌های حریف به 2 برسد بازی ادامه دارد.

در بازی 12 تایی مادامی که تعداد مهره‌های بازیکن بیش از 3 تا است، حق ندارد مهره را بلند کند و تنها اجازه حرکت مهره به جایگاه‌های خالی در همسایگی‌اش را دارد.

بله، بازی‌دوز، بازی سنتی   گلپایگان(‌دوازده دوز‌‌)، اصفخان، اسگرد( دوازده خط دوز دوز)، لرستان(‌دوز‌) و چابهار(‌چارتپه) است،

 

که از گذشته‌ها با پدران و پدربزرگان ما عجین بوده و اوقات با‌نشاط و پرشوروهیجانی برای آن‌ها رقم می‌زده، اهداف کلی این بازی:

یادگیری ترسیم و اعداد، پرورش هوش و اندیشه وقدرت پیش‌بینی

اهداف جزئی: تمرکز حواس و انجام مسابقه سالم.

 

آری، آن مرد ‌میان‌سال درست می‌گفت، گوشی موبایل وفضای‌مجازی خلاقیت و شوروهیحان را ازجوانان گرفته.

هرچه حضور در دنیای مجازی فعال‌تر می‌شود دنیای واقعی بیشتر پویایی خود را از دست می‌دهد حال آن‌که بازی‌های مجازی علاوه ‌بر انزوا و دوری از محیط‌ پویا و پرنشاط بازی‌های گروهی، خشم واسترس و اضطراب نیزبه همراه دارد.