ده اصل آموزش مجازی برای معلمان

پایگاه خبری تحلیلی کلام تازه – امیرحسین فرجادنسب | یکی از تأکیدات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، ایجاد زمینه‌های لازم در مدارس و مربیان جهت «برخورداری از بهره‌ فناوری آموزشی در سطح معیار» است.  با جولان دادن ویروس کرونا در جهان، ضرورت توسعه‌ مهارت‌های معلمان در حوزه‌ فناوری و آموزش مجازی بیش از پیش احساس شد، و شاید پیدایش این بحران جهانی، ضرورت ارتقای چنین مهارت‌هایی را در معلمان بیش از پیش نشان داد و البته فرایند مهارت‌آموزی و رشد حرفه‌ای معلمان را در این عرصه به شدت سرعت بخشید.

در این مقاله به ده اصل مهم و اساسی در آموزش هم‌زمان و غیر‌هم‌زمان در فضای مجازی پرداخته شده است.

طرح درس داشته باشید

کلاس آنلاین مانند کلاس حضوری نیازمند طرح درس مشخص است. با توجه به مدت زمان هر جلسه، اهداف تربیتی و مخاطب خود، پیشبینی لازم جهت انجام حضور و غیاب، تعیین رفتار ورودی دانش‌آموزان، پرسش‌های کتبی و شفاهی، ارائه مطلب و آموزش مفاهیم اساسی، تمرین، ارزشیابی، تکلیف و… را در نظر داشته و خود را برای برگزاری کلاس مهیا نمایید.

آموزش هم‌زمان و غیر‌هم‌زمان را تلفیق کنید

ماهیت آموزش هم‌زمان (آموزش آنلاین) به شکلی است که ممکن است دانش‌آموز شما به هر دلیل تمام یا بخشی از کلاس درس را از دست بدهد. طوری برنامه‌ریزی کنید که فیلم یا صوت ضبط‌ شده‌ کلاس، فایل ارائه مطلب، جزوه، محتوای تکمیلی، تکالیف تعیین‌شده و… به صورت آفلاین در محیط گروه‌های درسی در اختیار دانش‌آموزان گذاشته شود. برای تعمیق یادگیری دانش‌آموزان در کلاس آنلاین، بخشی از محتوا را از قبل در اتاق گفتگوی دانش‌آموزی در پیام‌رسان شاد در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید تا با آمادگی ذهنی در کلاس حاضر شوند. در واقع شما می‌توانید با فعال‌سازی محیط آموزش غیرهم‌زمان، زمینه‌ اجرای الگوی «یادگیری معکوس» در کلاس‌های خود را فراهم آورید.

انتظارات خود را به طور مشخص بیان کنید

اهداف درسی، قوانین کلاس، تاریخ‌های مهم، روش و شاخص‌های ارزشیابی و انتظارات خود را به طور شفاف و مشخص در نخستین جلسات به صورت شفاهی مطرح کرده و حتماً به صورت مکتوب در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید. داشتن یک طرح درس سالانه یا تقویم اجرایی که دانش‌آموزان با ارجاع به آن از زمان جلسات و اهداف آموزشی هر جلسه آگاه شوند می‌تواند کمک مؤثری به همراه شدن آن‌ها با جریان تدریس شما داشته باشد.

در دسترس باشید

خارج از کلاس آنلاین، زمان‌هایی را جهت ارتباط گیری مؤثر با دانش‌آموزان در زمینه‌های درسی و غیردرسی و پاسخگویی به مشکلات و سؤالات احتمالی آن‌ها در نظر بگیرید. در زمان برگزاری کلاس آنلاین نیز، با فعال کردن هر از چند گاه وبکم خود یا مستقیم مخاطب قرار دادن دانش‌آموزان، اجازه دهید حضور شما توسط دانش‌آموزان احساس شود.

به کلاس چاشنی تنوع و نشاط بدهید

کلاس‌های آنلاین می‌توانند به قدر کافی خسته‌کننده و بی‌روح باشند، سعی کنید ضمن پرهیز از سخنرانی یک‌سویه، در فایل‌های ارائه مطلب خود از رنگ‌های شاد، تصاویر و محتواهای چندرسانه‌ای کوتاه و جذاب استفاده کنید. در زمان تدریس، آهنگ صدای خود را تغییر دهید و تن صدای‌تان را بالا و پایین ببرید.

 زمینه‌ی مشارکت دانش‌آموزان را فراهم کنید

با توجه به موضوع درس، فرصتی برای بحث و گفتگو در کلاس آنلاین یا اتاق گفتگوی اختصاصی کلاس خود در پیام‌رسان شاد فراهم آورید. در طول برگزاری کلاس، زمانی را به پاسخگویی به سؤالات دانش‌آموزان اختصاص دهید. اجازه دهید فراگیران نیز در برخی جلسات ارائه مطلب داشته باشند. از ظرفیت دانش‌آموزان توانمند در قالب «همیار معلم» جهت کمک به آموزش و یادگیری سایر دانش‌آموزان و همچنین ساماندهی امور مرتبط با تدریس خود در فضای مجازی استفاده کنید

تکالیف و پروژه‌های معنادار و کاربردی تعیین کنید

در طراحی تکالیف سعی کنید فعالیت‌ها و پروژه‌هایی را برای دانش‌آموزان تعیین کنید که علاوه بر ایجاد زمینه‌ اجرا به صورت «فردی» و «گروهی»، به یادگیری عمیق‌تر و فهم بهتر دانش‌آموزان از مطالب کمک کرده و حس مفید و کاربردی بودن برای دانش‌آموزان داشته باشند.

بازخورد بدهید

در طول برگزاری کلاس آنلاین، نسبت به پیام‌ها، پرسش‌ها و پاسخ‌های دانش‌آموزان واکنش مؤثر داشته باشید. سعی کنید خلاء بازخوردهای حضوری را با تشویق‌های کوتاه شفاهی یا کتبی، مخاطب قرار دادن دانش‌آموزان، اصلاح و تکمیل پاسخ دانش‌آموزان و توجه به رفتارهای کلاسی آن‌ها پر کنید. پس از دریافت تکالیف، مدت زمان محدود و مشخصی را برای بررسی و ارائه‌ بازخورد مناسب به دانش‌آموزان در نظر بگیرید. سعی کنید به هر دانش‌آموز بازخورد اختصاصی و ترجیحاً با نام بدهید.

بازخورد بگیرید

پس از برگزاری چند جلسه، با انجام یک نظرسنجی کتبی یا شفاهی در خصوص روند آموزش مجازی از دانش‌آموزان خود بازخورد بگیرید. سعی کنید پیشنهادات فراگیران را تا حد امکان در تدریس خود اعمال کنید. فیلم ضبط‌ شده‌ کلاس خود را به تنهایی یا با کمک راهبران آموزشی دبیرستان یا سایر معلمان مورد بررسی قرار دهید تا زمینه‌ی رشد و بهبود روش تدریس خود را فراهم کنید.

پیش از نوشتن یا صحبت کردن خوب فکر کنید

فضای مجازی، شیشه‌ای و بدون مرز است. تدریس شما، خوب یا بد، می‌تواند بی‌نهایت مخاطب داشته باشد و هر کس می‌تواند چه به صورت آنلاین و چه آفلاین به کلاس شما دسترسی داشته باشد. در زمان نوشتن و ارسال مطالب حتماً آن‌ها را از نظر دستور زبان و نگارش کنترل کنید. در زمان تدریس، کلمات و عبارات مورد نیاز را با حساسیت و دقت انتخاب کنید.