کوپنِ به روز رسانی شده!

پایگاه خبری تحلیلی کلام تازه – مهناز اصغری | طرح کالابرگ الکترونیک این روزها به موضوعی قابل بحث برای اقتصاددانان تبدیل شده است. در این طرح، پیش بینی شده که ۳۰ هزار میلیارد تومان برای تامین کالا‌های اساسی در اختیار مردم قرار گیرد. طرحی که در آن یارانه کالایی یا به عبارت دیگر کالابرگ الکترونیک به ارزش ماهانه ۱۲۰ هزار تومان برای ۲۰ میلیون نفر افراد کم درآمدی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند و ۶۰ هزار تومان برای ۴۰ میلیون نفر افراد دارای درآمد متوسط در نظر گرفته شده است.

با این طرح بایستی دولت، در شش ماه دوم سال ۱۳۹۹ و به صورت ماهانه برای تامین بخشی از نیاز‌های معیشتی خانوار‌های کشور به‌ ویژه خانوار‌های کم‌برخوردار، به افراد شناسایی شده در طرح معیشت خانوار برای تامین کالاهای اساسی، یارانه اعتبار خرید بدهد. واریز این اعتبار از کارت یارانه نقدی سرپرست خانوار انجام می‌شود. افراد با این اعتبار، فقط می‌توانند کالای اساسی و ضروری خریداری کنند و در موارد دیگر کاربردی ندارد.

منابع برآورد شده برای تامین طرح

یک پژوهشگر اقتصادی در این خصوص می‌گوید: مصادیق کالاهای اساسی در این طرح به صراحتا تعریف و ارائه نشده است. پیش از این اعلام شده بود که کالاهای اساسی شامل ۲۵ قلم کالا است، اما ابهام نسبت به این موضوع وجود دارد و به صورت شفاف اعلام نشده است.

علیرضا فتحی ادامه می‌دهد: مسئله دیگر این لست که اینطور که پیشنهاددهندگان طرح اعلام کرده‌اند، گروه‌های هدف برای این منظور همان خانوارهای شناخته شده در طرح معیشت هستند. حقیقت این است که بعضی از صاحب نظران هنوز این طبقه بندی یا شناسایی خانوارها را بر اساس شاخص‌های تعریف شده جایز نمی‌دانند. در این بین، حاکمیت دولت به جای شناسایی خانوارهای کم دربرخوردار، خانوارهای پربرخوردار را در شناسایی قرار دهد. چرا که می‌تواند به ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید و عملا به افزایش در آمد عمومی‌دولت منتج شود و کاهش کسری بودجه را به همراه داشته باشد.

تدابیر باید به تعدیل قیمت‌ها بینجامد

فتحی با اشاره به سابقه اجرای طرح‌های مشابه مطرح می‌کند: واقعیت این است که اهدافی که برای اجرای این طرح‌ها پیش از تسهیل در نظر گرفته شده با آنچه در عمل شاهد بودیم مغایرت دارد، چراکه بعضا این طرح‌ها تبعات تورمی دارند و باعث شدند سفره خانواده‌ها پس از اجرای طرح، کوچک‌تر شود و حتی طبقه متوسط تضعیف شود. تضعیف طبقه متوسط جامعه که از آن‎ها به عنوان متحرک اقتصاد نام می‌برند برای هر اقتصادی پیامد خوشایندی نخواهد داشت.

وی ابراز می‌کند: قطعا اهدافی مثل حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه اهداف خوبی است اما نتایجی که از اجرای طرح‌ها متصور هستند با اهدافی که پیشتر در نظر گرفته شده مغایرت دارد. بنابراین توصیه می‌شود از اقداماتی که ممکن است کسری بودجه را به همراه داشته باشد، خودداری کنند و به جای آن سیاست‌ها و تدابیری تعریف شود که منتج به کاهش میزان کسری بودجه گردد چراکه کسری بودجه، آثار تورمی را در پی دارد و نمی‌تواند حامی اقشار آسیب پذیر جامعه باشد .

این پژوهشگر اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید می‌کند: شعار سال جاری، جهش تولید است و در بند ۴ سیاست اقتصاد مقاومتی، مقام معظم رهبری به مصارف منابع هدفمندی اشاره کردند که اگر منابعی هم وجود دارد با اولویت تولید، اشتغال و بهره‌وری باشد. ضمن اینکه بخشی از افزایش قیمت‌ها و تورم حال حاضر که با آن روبه رو هستیم ریشه در هزینه‌های تولید و افزایش قیمت تمام شده دارد. بنابراین اگر منابع موجود به بخش تولید تزریق شوند و کاهش قیمت تمام شده کالا و خدمات را به همراه داشته باشد، منتج به تعدیل قیمت‌های فعلی می‌شود و به نظر من منافع آن بیش از این است که پرداخت نقدی و مستقیم به خانوارها داشته باشیم .

امیدواریم ملاحظات همه جانبه در نظر گرفته شود

بی شک نیت نمایندگان از پیشنهاد این طرح، خیرخواهانه است. اما ملاحظاتی وجود دارد که به اختصار به آن اشاره شد. البته از پرسش‌های دیگر نیز نمی‌توان چشم پوشی کرد. ابهاماتی مانند اینکه ساز و کار کسب درآمد در این طرح چگونه تعریف شده است؟ همچنین آسیب شناسی پرداخت چندگانه یارانه نیز قطعا باید در نظر گرفته شود تا هم عدالت، لحاظ و هم پرداخت یارانه به نیازمندپروری نینجامد.