مشهد- چناران؛ آزادراه وعده‌ها!

بنا بود سفر رئیس‌جمهور به استان، آورده حدود 3 هزارمیلیاردی برای آزادراه 10 ساله مشهد- چناران داشته باشد تا بهانه نبود پول از پروژه گرفته شود اما بعد از گذشت هشت ماه از سفر رئیس‌جمهور بنا بر اذعان متولی اصلی این پروژه، وعده‌های اعتباری محقق نشده و با این وضعیت تا 30 سال آینده هم مسیر به اتمام نخواهد رسید هرچند مسئولان دولتی از عملکرد خود دفاع می‌کنند اما پیشرفت فیزیکی لاک‌پشتی گواه بر حقیقتی دیگر است.

به گزارش کلام تازه به نقل از خراسان رضوی، پروژه آزادراه مشهد چناران – قوچان سال 96 با مشارکت دولت و آستان‌قدس‌رضوی کلید خورد و قرار شد با اجرای 115 کیلومتر آزادراه با اعتباری معادل 420 میلیاردتومان طی 36 ماه مسیر به بهره‌برداری برسد اما همان ابتدا قفل بر قامت این آزادراه نشست؛ تأمین اعتبار از سوی دولت با کندی انجام می‌شد، تملک اراضی موردنیاز اجرای این مسیر با سنگ‌های بزرگی روبه‌رو شد، اراضی پدیده شاندیز، اراضی در حریم ورزشگاه ثامن و همچنین اراضی آستان‌قدس و مالکان خصوصی و کشاورزی از جمله آن است، مطالبات پیمانکاران معوق شد و دولت به‌صورت قطره‌چکانی اعتبار تزریق کرد اما این تمام ماجرا نبود زیرا مسیر ابتدای این آزادراه در حریم شهر مشهد قرار دارد؛ حریمی که حالت کشسانی دارد و چندین دهه است که محل مجادله بین مدیران شهرستان مشهد و بینالود است که خط تقسیمات کشوری کجاست؟ و این مسئله تبدیل به بن‌بستی جدید برای این پروژه شد.

سال 98 توافق‌نامه‌ای بین شهرداری مشهد، تولیت آستان‌قدس‌رضوی و استاندار وقت منعقد و شهردار مشهد متعهد شد مسیر 5 کیلومتری این پروژه را اجرایی کند اما بعد از تحولات انجام‌شده در بدنه دولت و روی کار آمدن دولت‌سیزدهم و مدیریت جدید شهری مشهد به طورعملی این قطعه 5 کیلومتری هم به کما رفت، شهردار مشهد خواستار جبران هزینه‌های خود از سوی دولت است و می‌گوید خارج از حریم شهر مشهد در تعهدش نیست؛ البته توافقاتی بین شهرداری مشهد و وزیر راه در دی‌ماه سال گذشته شده بود اما وزارت‌راه می‌گوید که شهرداری باید به‌صورت کتبی مطالبات خود را مطرح کند تا آن‌ها را بررسی کنیم و عملاً کوچک‌ترین عملیات اجرایی این پروژه وارد لاین شرط و شروط مدیران شد. خروجی این کش‌وقوس‌ها این شد که بعد از پنج‌ سال کل پیشرفت فیزیکی عملیات اجرای آزادراه مشهد- چناران در مسیر 55 کیلومتری تنها 20 درصد باشد.

در همین اثنا، معاون‌ عمرانی استانداری ‌خراسان ‌رضوی در اسفندماه آب پاکی را روی دست همه ریخت و اعلام کرد، شهرداری مشهد باید به تعهد خود در حریم شهر مشهد عمل کند که وظیفه قانونی‌اش است و خارج از حریم، متولی‌اش وزارت راه و شهرسازی است این یعنی خط بطلان کشیدن روی توافقات سال 98 و نقطه سر خط.

سفر رئیس‌جمهور به استان در ابتدای امسال، مصوبات خوبی برای تکمیل این آزادراه یا بهتر بگوییم آرام‌راه در پی داشت به طوری که معاون عمرانی استانداری، خرداد ماه اعلام کرد: رئیس‌جمهور در سفر خود حدود سه‌هزارمیلیاردتومان برای این پروژه اعتبار تخصیص داد که نیمی از آن از تعهدات دولت و نیمی دیگر بر عهده آستان‌قدس‌رضوی به‌عنوان سرمایه‌گذار این پروژه گذاشته شد. پروژه‌ در خرداد حدود 22 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و 70 درصد اراضی مسیر اجرای آن تملک شده بود و بنا شد با تزریق اعتبارات سفر ریاست‌جمهوری، عقب‌ماندگی عملیات اجرایی آزادراه جبران شود و تا نیمه سال آینده حداقل یک قطعه آن به بهره‌برداری برسد.

وعده‌ها محقق نشد

وعده‌ای که حالا بعد از گذشت شش‌ماه مدیرعامل شرکت آزادراه مشهد- چناران – قوچان از محقق نشدن آن می‌گوید.
عباس‌پناه در گفت وگو با خراسان‌رضوی اظهار می‌کند: تزریق منابع توسط دولت آن‌چنان که وعده داده شد، نیست. بنا بود 1400 میلیاردتومان دولت برای این پروژه، آورده داشته باشد ولی تا الان حدود 35 میلیارد تزریق‌شده است. البته قرار بود حدود 800 میلیارد از 1400 میلیارد در قالب اعتبارات ماده 56 باشد که آن هم هنوز به نتیجه نرسیده است و بانک‌ها کارشکنی می‌کنند. 200 میلیاردتومان دیگر قرار شد در قالب تأمین قیر باشد و حدود 400 میلیارد هم نقد باید تخصیص داده شود. حدود 70 میلیارد از این اعتبار قرار شد اوراق خزانه داده شود اما آن‌هم محقق نشد.
مدیرعامل شرکت آزادراه مشهد – چناران- قوچان می‌گوید: این پروژه بنا بود با 420 میلیاردتومان به بهره‌برداری برسد اما همین الان بیش از 120 میلیاردتومان مانده مطالبات پیمانکاران این پروژه است. با این تخصیص‌ها وعده بهره‌برداری ظرف 18 ماه قطعه اول محقق نخواهد شد. اگرچه پیمانکار پروژه الان مشغول است اما تنها با 30 درصد ظرفیت در حال اجرای این مسیر است.

با این تخصیص 30 سال دیگر هم بهره‌برداری نمی‌شود

عباس‌پناه می‌افزاید: هم اکنون حدود 5.5 کیلومتر از مسیر 50 کیلومتری مسیر آزادراه مشهد- چناران آسفالت شده است. اما تکمیل این پروژه الان به حداقل 4 هزار میلیاردتومان پول نیاز دارد درحالی‌که قرار بود با 420 میلیاردتومان انجام شود. با این رویه تزریق اعتبارات این پروژه تا 30 سال آینده بهره‌برداری نخواهد شد.

مدیرعامل شرکت آزادراه مشهد- چناران- قوچان تأکید کرد: اگر دولت و سرمایه‌گذار پروژه به تعهدات خود بر اساس مصوبه سفر رئیس‌جمهور عمل کنند این آزادراه تا دو سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید ولی در هشت‌ماه گذشته، آورده خاصی برای این پروژه نداشتیم.

پروژه عقب خواهد افتاد

نماینده وزارت راه و مجری آزادراه‌های استان در گفت وگو با خراسان‌رضوی در این‌باره اظهار می‌کند: پروژه‌های عمرانی کل‌ِ کشور وضعیت تخصیص اعتبار خوبی ندارند، این پروژه هم با توجه به نیاز 4500 میلیاردی برای تکمیل، تخصیص حدود 100 میلیارد کاری راه نمی‌اندازد. هرچند الان کار آسفالت مسیر در بخش‌هایی در حال انجام است اما مشکل تأمین اعتبار جدی است.

پارسا درباره وضعیت پیشرفت فیزیکی پروژه می‌ افزاید: دولت حدود 80 درصد مسیر این پروژه را آزادسازی کرده است. قرار شد اعتبارات مصوب سفر رئیس‌جمهور به پروژه تزریق شود تا در 18 ماه مسیر تکمیل شود اما به دلیل پایین بودن درصد تخصیص‌ها بهره‌برداری هم عقب خواهد افتاد.

آستان قدس عقب نکشیده است

وی درباره آورده آستان‌قدس‌رضوی در این پروژه می‌گوید: آستان‌قدس هم اولویت‌های خود را دارد هرچند این پروژه اولویت اول خراسان‌رضوی است البته ما مطمئن هستیم تا پایان سال آستان‌قدس به پروژه تزریق اعتبار خواهد داشت و این نهاد از پروژه عقب نکشیده است و به این پروژه اعتقاد دارد.

مدیر دفتر فنی و امور عمرانی استانداری نیز در گفت‌وگو با خراسان‌رضوی دراین‌باره تصریح می‌کند: بر اساس مصوبه ریاست‌جمهوری بنا بود از سهم 1400 میلیاردی دولت 500 میلیارد از سوی سازمان برنامه‌ و بودجه تأمین شود، 200 میلیارد به‌صورت قیر و 700 میلیاردتومان دیگر در قالب ماده 56 تأمین سرمایه شود. باید توجه کرد که اعتبار 500 میلیاردی بناست طی سه سال تأمین شود یعنی آورده امسال سازمان برنامه‌ و بودجه باید 166 میلیارد تومان باشد که تا الان بیش از 120 میلیارد آورده داشته است.

محسن شرفی درباره پیشرفت فیزیکی پروژه می‌گوید: تاکنون 5 کیلومتر از مسیر آسفالت شده طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، آسفالت 5 کیلومتر دیگر از مسیر به‌زودی – تا ماه آینده انجام می‌شود.

مجموع آورده آستان از ابتدا تاکنون 270 میلیارد

مدیر دفتر فنی استانداری درباره آورده آستان‌قدس‌رضوی در این پروژه می‌گوید: این نهاد تاکنون حتی بیشتر از دولت برای اجرای آزادراه مشهد- چناران آورده داشته است و هیچ دل‌سردی از اجرای پروژه ندارد. این نهاد فقط در اجرای پروژه باید آورده داشته باشد و تا الان معادل یا بیش از آورده دولت تأمین اعتبار کرده است. شرفی مجموع آورده آستان‌قدس‌رضوی از ابتدای اجرای پروژه تاکنون را 270 میلیاردتومان بیان می‌کند.

پیشرفت 28 درصدی و تسویه دیون

وی درباره میزان پیشرفت فیزیکی پروژه اظهار می‌کند: تا الان پیشرفت فیزیکی پروژه حدود 28 درصد است و با توجه به وسعت پروژه تغییر یک‌درصدی در پیشرفت فیزیکی نمود دارد. از طرفی باید توجه داشت بخشی از اعتبارات دولتی سهم تملک اراضی می‌شود که در اجرای پروژه خرج نشده و تاکنون 70 درصد اراضی مسیر اجرای پروژه به همت دولت تملک شده و این که در خرداد هم میزان تملک 70درصد بوده به این دلیل است که درآن دوره تملک انجام‌شده اما دیون پرداخت‌نشده و بخشی از اعتبارات جدید صرف تسویه دیون شده است. شایان ذکر است تلاش ما برای برقراری ارتباط با آقای موهبتی، متولی این پروژه در آستان‌قدس‌رضوی به رغم هماهنگی انجام شده با وی محقق نشد.

در پایان باید بیان کرد؛ اگرچه وضعیت تامین اعتبارات‌عمرانی برای همه پروژه‌های عمرانی در کشور به خصوص استان‌خراسان‌رضوی نامطلوب است اما در مسیری که ماهانه چندین نفر از هم‌وطنان به دلیل ایمن‌نبودن، عریض‌نبودن و تعداد زیاد ترددها جان خود را به دلیل تصادفات این محور از دست می‌دهند و فشار ترافیکی زیادی بر شانه‌های ورودی‌های مشهد می‌آورد نیازمند عزم جدی دولت و سرمایه‌گذار دارد تا هرچه زودتر این پروژه بهره‌برداری شود وگرنه با این تخصیص‌ها تا ۳۰ سال دیگر هم این پروژه به اتمام نخواهد رسید.