فرهنگ صحیح استفاده از شبکه‌های مجازی را آموزش ندیدیم!

پایگاه خبری تحلیلی کلام تازه – مریم اصغری | این روزها شبکه‌های اجتماعی مجازی، علاوه بر اینکه مرجع تامین سطحی خرده اطلاعات و بخشی از نیازهای فرهنگی، اجتماعی و… هستند، این امکان را برای اعضا فراهم می‌کنند که زندگی مجازی را نیز برای خود تعریف و در آن کسب تجربه کنند. با یک جستجوی ساده و آمارگیری از دایره اطرافیان خود متوجه می‌شویم که دور از باور نیست اگر بگوئیم بیش از ۷۰ درصد جامعه لااقل از یکی از این صفحات استفاده می‌کنند.

دنیای گسترده اینستاگرام، توئیتر، تلگرام و…. برخی از ما را به انسان‌هایی تبدیل کرده که وجهه مجازیمان بر وجهه عمومی و اجتماعی غالب است. در واقع موبایل‌ها و صفحات مجازی به بخش جدایی ناپذیری از زندگی قشر عظیمی از جامعه تبدیل شده است. حال با یک پرسش ساده مواجه هستیم. «مخرب یا موثر؟»

هیچ ابزاری به خودی خود مخرب نیست

بدون تردید هیچ ابزاری به خودی خود مخرب نیست؛ بلکه نحوه استفاده از آن است که مخرب یا موثر بودن آن را مشخص می‌کند. بنابراین باز هم با همان کلیدواژه معروف «فرهنگسازی» مواجه می‌شویم. فرهنگ صحیح استفاده از اینترنت، موبایل، شبکه‌های مجازی، دنیای گسترده ارتباطات و…

مایکل درین جامعه‌شناس انگلیسی، شبکه‌های اجتماعی آنلاین را تاثیرگذارترین پدیده قرن می‌داند و می‌گوید که این پدیده تا حدی در سطح جامعه رشد کرده که وقتی اغلب مردم، اصطلاح اجتماعی (Social) را می‌شنوند، ناخودآگاه یاد شبکه‌های اجتماعی آنلاین می‌افتند.

یک هشدار جدی!

جذابیت شبکه‌های اجتماعی مجازی از یک سو و سهولت فعالیت از سوی دیگر، سبب می‌شود تا رابطه میان عضویت و حضور در این شبکه‌ها با تغییرات سبک زندگی که به واسطه آن ایجاد می‌شود به یک پژوهش جدی برای پژوهشگران عرصه فرهنگ و ارتباطات تبدیل شود.

شما نیز اگر فکر می‌کنید زندگی بدون شبکه‌های اجتماعی بسیار سخت و دشوار خواهد بود، این یک هشدار است و اگر حضور خود در این شبکه‌ها را مدیریت نکنید، حتما اثرات منفی آن بر روی شما تاثیر گذار خواهد بود.

آنچه در این مطلب می‌خوانید تنها به اثرات سو شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی و جامعه می‌پردازد. چراکه فناوری نوین علاوه بر اینکه موجبات رفاه حال انسان را فراهم می آورد، می تواند آسیب های جبران ناپذیر بر پیکره جامعه و روح و روان انسان وارد کند. اما این موضوع بدان معنا نیست که به صورت صددرصدی دنیای گسترده ارتباطات مجازی را مخرب می‌دانیم.

رسانه‌های مجازی اما حقیقی

یک جامعه شناس در مقاله‌ای علمی پژوهشی با اشاره به  تاثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سبک زندگی مطرح می‌کند: برای بسیاری از کاربران، شبکه‌های اجتماعی یک روش زندگی است. چراکه بیش از آن که متعلق به دنیای دیجیتال باشد، به جامعه انسانی تعلق دارد.بنابراین این شبکه‌ها صرفا انتقال‌‌دهنده پیام نیستند؛ بلکه یک فضای جدید برای زیستن هستند.

هادی الطافی ادامه می‌دهد: رسانه‌های اجتماعی محبوب‌ترین بخش‌های فضای مجازی برای استفاده عموم هستند. در این بین نیازهای متنوع کاربران روز به روز بر رشد و دامنه گسترش رسانه‌های اجتماعی می‌افزاید. کاربران گوناگون در سطوح مختلف سنی، تحصیلی، فرهنگی و با جنسیت، نژاد و زبان‌های متفاوت بر حسب علائق، اهداف، دلایل و نیازهای خود، طیف وسیعی از محتوا را تولید و یا بازنشر می‌کنند. بدون تردید این اقدام به گسترش این شبکه‌ها خواهد انجامید و درمدت زمان کوتاهی جزئی از سبک زندگی فردی و جمعی افراد جامعه خواهد شد.

وی ادامه می‌دهد: شبکه‌های اجتماعی تغییرات بنیادین در سبک زندگی و فرهنگ جوامع مختلف ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند بر ادبیات افراد جامعه تأثیر بگذارند. همچنین ظهور این شبکه‌ها، تأثیرات دیگری از جمله تغییر سبک ازدواج، از بین رفتن قبح ارتباط با جنس مخالف، دوستی‌ها و رواج ازدواج اینترنتی را در پی داشته است.

پوششی برگرفته از شبکه‌های مجازی

یک جامعه شناس دیگر نیز با اشاره به این موضوع که «نوع پوشش هم متاثر از شبکه‌های مجازی است» بیان می‌کند: نه تنها شبکه‌های اجتماعی سبک برقراری ارتباط را تغییر داده است، بلکه تاثیر معناداری بر نوع و سبک پوشش در جامعه داشته است. ما در جامعه‌ای با هنجارهای دینی زندگی می‌کنیم و حیا و عفت از مفاهیم بنیادی آن تلقی می‌گردد.

مصطفی آب روشن ادامه می‌دهد: انحرافات اجتماعی از جمله معضلات عمده‌ای است که اکثر جوامع جهانی با آن روبه‌رو هستند، زیرا شبکه‌های اجتماعی در ذات خود، فرهنگ نوینی را تئوریزه می‌کند که با ارزش‌های بومی و منطقه‌ای منافات دارد. به نوعی این شبکه‌ها افکار جهانی و سبک زندگی اجتماعات مختلف انسانی را همگن و یکنواخت می‌کنند که به مرور شاهد کمرنگ شدن تمامی سنت‌های پذیرفته شده در اکثر مناطق جهان خواهیم بود. بدون تردید این روند در جامعه ما نیز بی تاثیر نخواهد بود.