ضرورت نظارت بر رسانه های مجازی در چناران و گلبهار

گسترش استفاده از فضای مجازی و افزایش نفوذ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در جامعه، فضایی به مراتب فراتر از دنیای حقیقی را در مقابل تصمیم‌سازان و حاکمیت کشورها قرار داده است. بستری به ظاهر مجازی که هر کاربر، گستره‌ای به وسعت یک جهان در حوزه‌های مختلف را در اختیار دارد تا بر اساس تفکرات، ایده‌ها و تعلقات شخصی یا گروهی، آن را شکل دهد و با مخاطبانی به وسعت جامعه جهانی آن را به اشتراک گذارد. در حقیقت هر کاربر می‌تواند خود را در مقام فرمانروای جهانِ خودساخته در فضای مجازی تصور کند و حکمرانی آن را در دست داشته باشد.

امکان جلب و جذب گسترده مخاطب می‌تواند به افزایش تاثیرگذاری اجتماعی و تولید قدرت منجر شود و نکته مهم این است که تاثیرات و تبعات این قدرتِ نفوذ، تنها به فضای مجازی محدود نخواهد شد و از این پس می‌تواند توامان دنیای مجازی و حقیقی را تحت تاثیر قرار دهد و جامعه را در ابعاد و اندازه‌های مختلف تحت تاثیر قرار داده و مطابق میل خویش به جهت‌دهی آن بپردازد.

دقیقا از این نقطه است که مدیریت و نظارت و یا به عبارت کامل‌تر، حکمرانی فضای مجازی از اهمیت فراوانی برخوردار می‌شود. مدیریت و نظارتی که باید با هوشمندی، علاوه بر قانونمند کردن این فضای گسترده و نظارت بر آن، با حفظ حریم شخصی افراد و به دور از تحدید آزادی‌های فردی و اجتماعی و تعرض به حقوق شهروندی آحاد جامعه اعمال شود و خود ملجاء و مامنی برای کاربران تلقی گردد.

مدیریت گستره‌ای که مخاطبان آن، اقشار مختلف جامعه از کودکان تا سال‌خوردگان و با تفکرات، سلایق و مطالبات مختلف را در بر می‌گیرد و هر مخاطب با اختیارات و توانمندی‌های به مراتب گسترده‌تر از فضای حقیقی در آن حضور دارد، قطعا نیازمند یک جامع‌نگری علمی در حوزه‌های مختلف است که ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت همه نخبگان و کارشناسان کشور به دور از نگاه‌های سیاسی و جناحی را می طلبد. مدیریتی عالمانه که فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و توانمند کردن کاربران را مقدم بر رفتارهای سلبی همانند کاهش سرعت اینترنت، فیلترینگ و محدودیت‌زایی می‌داند، چرا که تاثیر تصمیمات سلبی و واکنش‌های اجتماعی در مقابل تصمیماتی که در مواجهه با پدیده‌هایی هم‌چون ویدئو، ماهواره و موارد این‌چنین گرفته شده را به عنوان تجربه‌ای تلخ اما گرانبها پیش رو دارد.

با این تفاسیر و با مروری بر آنچه در کشورمان و در بستر اینترنت، فضای مجازی، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با آن مواجه هستیم به وضوح یک حکمرانی و مدیریت ضعیف را مشاهده می‌کنیم، وضعیتی که به درستی از سوی رهبر انقلاب به دلیل رعایت نکردن برخی الزامات تعبیر «ول» برای آن به کار برده شد.

متاسفانه باید بپذیریم که در مدیریت فضای مجازی دچار نوعی نگاه تقلیل‌گرایانه هستیم و خواسته و ناخواسته گرفتار گرداب حواشی و مجادلاتی با منشاء سیاسی و تقابلات جناحی و البته برخوردهای سلبی با مطالبات عمومی در یک حوزه تخصصی شده‌ایم.

فرهنگ‌سازی و بحث مهم مدیریت محتوا و نظارت بر جریان سازی‌ها برای ذائقه‌پروری اجتماعی و هدایت افکار عمومی توسط سایت‌ها و رسانه‌ها از مهم‌ترین مواردی است که در حکمرانی فضای مجازی مغفول مانده و کمتر شاهد آن هستیم که با نگاهی فراجناحی و حول محور منافع ملی و مصالح عمومی مورد توجه مدیران کشور قرار بگیرد و به این دلیل است که می توان به صراحت اعلام کرد که ضعف مدیریت، پاشنه آشیل حکمرانی فضای مجازی است.

متاسفانه امروزه شاهد آن هستیم که به دلیل بی توجهی به امر فرهنگ‌سازی و به دلیل ضعف مفرط در مدیریت فضای مجازی، اعتقادات مذهبی، فرهنگ و تمدن ایرانی، استقلال و تمامیت ارضی، همبستگی ملی، امنیت روانی و اجتماعی و مکارم اخلاقی جامعه از سوی جریاناتی تعمدا و یا از روی ناآگاهی مورد تعرض قرار می‌گیرد.
با توجه به موارد فوق باید اذعان داشت که یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که در این ایام در فضای رسانه‌های مجازی در چناران و گلبهار با آن مواجه هستیم، رشد قارچ‌گونه به اصطلاح صفحات خبری تحلیلی و رسانه ها در بستر اینستاگرام و یا دیگر فضاهای موجود مجازی است که توسط افرادی با کمترین سابقه و سواد رسانه‌ای و بدون توجه به الزامات حرفه‌ای و اخلاقی در کار فرهنگی مدیریت می‌شوند.

در نگاه این افراد که یا به طمع منافع شخصی و یا در جهت تامین اهداف برخی صاحبان قدرت و ثروت و بدون پایبندی به ارزش‌های اخلاقی و اسلامی به این عرصه ورود کرده‌اند، هر مسیر درست و غلطی که آن‌ها را به هدف برساند موجه شناخته می‌شود و به عبارتی در تفکرات آنان، هدف وسیله را توجیه می‌کند و این آغازی می‌شود بر توجیه هتک حرمت جریانات و مدیران غیرهمسو با آنان و حتی رسانه‌ها و افرادی که قانونمندی و اخلاقمداری را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.

نکته تاسف آور و قابل تاملی که این روزها در فضای مجازی به خصوص در برخی رسانه های فعال در شهرهای گلبهار و چناران شاهد آن هستیم، سکانداری طیفی از مدعیان مطالبه‌گری و البته ظاهرالصلاح اما بیگانه با اصول اولیه خبرنگاری و کار حرفه‌ای در امر رسانه‌های خبری و تحلیلی است که بدون توجه به مطالبه رهبر انقلاب که تاکید دارند “باید حقایق را با منطق قوی، سخن متین و عقلانیّت کامل، همراه با زینت عاطفه و عواطف انسانی و به‌کارگیری اخلاق در فضای مجازی، مطبوعات و… منتشر کرد”، تلاش می‌کنند تا اهداف خویش و روسای پشت صحنه خود را با تخریب دیگران محقق نمایند و با تشویش اذهان عمومی به جلب و جذب مخاطب و تولید قدرت برای مطامع خود بپردازند.

حضور این افراد غیرمتخصص در راس رسانه‌های فضای مجازی علاوه بر تقلیل جایگاه خبرنگاران و اصحاب رسانه، موجب زیرسوال رفتن مدیرانی می‌شود که وظیفه بررسی صلاحیت‌ها برای ارائه مجوز فعالیت افراد در این حوزه را دارند. امروزه بسیاری از سایت‌ها و رسانه‌های خبری و تحلیلی تاثیرگذار و پیشرو از پشتوانه یک تیم حرفه‌ای و متخصص از خبرنگاران توانمند بهره مند هستند و این در حالی است که در برخی موارد شاهدیم که مدیریت رسانه‌های مجازی در گلبهار و چناران در اختیار کسانی است که هیچ‌گونه تخصص و سابقه در حوزه خبر و رسانه را ندارند و این بسیار سوال برانگیز است.

با کمی دقت بخوبی متوجه می‌شویم که در هیچ صنفی چنین فرایندی قابل مشاهده نیست که هر کس سرش را پایین بیندازد و وارد فعالیتی شود، چرا که ورود و خروج افراد به هر صنفی بر اساس قواعد و تعاریف خاص انجام می‌شود. پس چگونه است که در شهرستان‌های چناران و گلبهار، هر کسی بخود اجازه می‌دهد در بستر فضای مجازی بدون اخذ هرگونه مجوزی از نهادهای مربوطه به فعالیت خبری بپردازد و با اقدامات نامناسب برخی افراد نابلد و ناکارآمد در این حوزه، به اعتبار سایر فعالان این عرصه صدمه وارد نماید.

بدون تردید تداوم این رویه خطرناک و عدم مداخله مدیران ذی‌ربط به جهت نظارت و پاسخگو کردن این طیف فعال در رسانه‌های فضای مجازی، می‌تواند به تغییر ذائقه جامعه، انحراف افکار عمومی، هجمه به مسئولان و مدیران در صورت عدم همراهی با این جریانات تمامیت خواه و نهایتا شکاف میان مردم و مسئولان و رواج بی اعتمادی عمومی منجر شود. چرا که آسیبی که می‌تواند از سوی برخی افراد فرصت‌طلب و در سایه مصادره شعارهای انقلابی و اسلامی به افکار و اعتقادات جامعه وارد شود به مراتب جدی‌تر از مخالفان شناخته شده است.

بی‌برنامه و خارج از قواعد هر فردی توانسته است سرپرستی یک روزنامه سراسری را به عهده بگیرد و ادعای خبرنگاری داشته باشد.

ضروری است که مسئولان مربوطه در نهادهای مختلف و مرتبط، با سرلوحه قراردادن مصالح عمومی و امنیت اجتماعی و همچنین توجه ویژه به مطالبات رهبر معظم انقلاب و در جهت مسئولیت های قانونی و اجتماعی خود، با رصد این رسانه ها در فضای مجازی و راستی آزمایی درخصوص داشتن مجوزهای قانونی و بررسی صلاحیت های اخلاقی و حرفه ای مدیران آن ها، از شکل گیری فضای تخریبی و دسته بندی های اجتماعی در منطقه برای تامین منافع برخی افراد و گروه های خاص جلوگیری نمایند چرا که تبعات عدم مدیریت و ولنگاری در فضای مجازی و رسانه ها و سپردن افکار عمومی به دست افراد بدون صلاحیت، به مرور زمان دامنگیر دیگر مسئولان و نهادها نیز خواهد شد و عاملی می شود بر گسترش تفرق و گسست اجتماعی که قطعا برخلاف منافع ملی و خیر جمعی است.